Assalamualaikum
Jempling na peuting ayeuna, anu kadangu ngan saukur sora jam tembok anu tek tek kan. ieu peuting simkuring sesah kulem, duka meureun pedah nuju udur duka pedah beurang tadi simkuring kulem.
sora patuangan jeung sora jam peuting ayeuna asa bade silih serang paheula-heula nembongkeun sorana. dirasa makin karasa, derr kokoreh ka dapur ngan aya sangu, rencangna mah aratah keneh, ninggal mie, aduh meuni kabita ngan hanjakal da saukur kabita teu tiasa di tuang da ulah waka tuang nu kitu ceuk dokter.
da abdi mah naon atuh? nurut we ka dokter da rumasa ikhtiar simkuring hoyong jagjag teh da ka dokter, papatah dokter nya kusimkuring di dangu we. sanajan gusti Allah anu bakal nyageurkeun, mung urang anu janten umat Na kedah ikhtiar.
weungi ieu simkuring ku teu puguh tujuan, da soca di peureum keun teu reup wae, anu aya hoyong muka we, ku teu puguh gawean anu aya ngan muka hp, di pikir-pikir muka hp teh asa "bad mood" ceuk basa deungeun na mah, ahh tungtungna mah muka laptop we, bari anggeur anu di buka teh ngan sakur facebook. sasakali muka anu lian dugi ka muka blog nyarira.
bari jeung teu puguh tujuan simkuring nulis we di ieu blog. anu ngaos ieu meureun hoyong nyabak tarang abdi "naha panas teu?" (bari heureuy di samikeun jeung panasna bujur). teunang da simabdi masih dina kaayaan waras sanajan ayeuna keur linglung da kor tunduh tapi teu daek reup wae.
tungtung na mah janten babagi carita kieu...
leuheung ayeuna mah simkuring teh ngan sakur teu pararuguh ngan kusabab teu bisa reup. ti poe ahad simkuring ngaraos aneh, aneh kunaon coba???
simkuring aneh ku patuangan sorangan, bari jeung ngaca utak itek dina kaca, naha ieu patuangan teh asa ageung? nembal deui sorangan, ahh meureun pedah atos tuang seueur. nembal deui, ahh enya meureun. saentos utak itek dandan, sareng ngobrol nyarira dina kaca teleyeng we langsung ka Bandung, bari jeung jajap heula raka ka Sawit, bari alo nu hiji deui di candak ku abdi ka Bandung. bari jeung sumangeut simkuring mangkat, ai di jalan teh pun alo teh "ibi, umi mah rieut hoyong utah", abdi teh geuwat we kasisi, nya nyaan we budak teh pias, cigana na mah gara-gara kanginan sareng helmna ageung teuing, budak teh nyuhunkeun ngalih we kapengker. teleyeung deui we simkuring teh, ai pas dugi Soekarnoe Hatta budak teh asa bade ngajengkang, di tilik weh, ai sighoreng teh nunutan. nya atuh budak teh teu weleh di gebah we ku simkuring teh. teu lami simkuring teh ngaraos nyeuri pisan patuangan teh, asa sesek nafas. na jero hate nanya sorangan, naha kunaon ieu teh? nya rieut, nya seueul, nya eungap. teu lila ti sagala karasa eta simkuring nyisi, ngadon utah-utahan. pun alo hariwang. (nya meureun kumaha ai ibi na ngadon utah-utahan mah).
teu lami tidinya simkuring teh neleyeung deui we maju, dugi weh di Buah Batu, alhamdulillah nepi oge.
bari pararias datang teh, langsung di pesenkeun tuangeun. simkuring sareng anu lianna pesen mie nganggo sambel. dina pikiran teh, susuganan we cageur ieu rieut, da biasana tuang anu lada mah osok seuger. enya we nyaan rada seger, ai eungap sareng nyeri patuangan mah teu di raos. da tujuan ka Bandung teh hoyong ninggal NNM di Telkom, simkuring sareng nulian na teh langsung ka Telkom ninggal kagiatan NNM, bari mawa budak hiji. ciga we keluarga berencana da leumpang tiluan bari jeung nuntun budak. pas nepi di Telkom, euleuh ning rame, budak teh ngan tataros we, ibi ieu teh naon? ibi aya naruto ning, naha ning bi? ibi naha acukna araraneh naon eta teh bi gaya na? bari jeung cape ngajawab da muruluk naros na teh. meureun aneh nya budak teh dandanan na ciga anime, kartun anu osok di lalajoan ku manehna.dasar budak nya, teu saukur loba tatanya, budak ge beuki jajanna. untung we teu kungsi lila hujan turun. simkuring teh kajero we lalajo anu doubing anime, budak teh reup na lahunan bari jeung ngacai dina lahunan.
simkuring didinya nepi ka sore, langsung mulang we. da karunya pun alo lapar, masak we di kosan. masak teh ngan mie deui we da anu di peser di NNM teh aya ramen instan da ai kedah di pasak didinya mah ngantri. eta patuangan masih teu di rasa. peutingna datang deui ka NNM dugi ka tabuh 8. langsung we tidinya mah mulang ka kosan di Cimahi, beurangna simkuring ka Purwakarta mulangkeun pun alo ka bumi, teras simkuring teh angkat deui ka Cimahi da bade ka dinas Pendidikan. ai nepi teh, boro-boro bisa kamana-mana nu aya kalakah namru. patuangan anu teu di rasa teh ning kalakah makin jadi. meunang 3 poe tah kuring ngadon namru di kosan, poe rebo sore simkuring di pariksa ka klinik pas nepi dokterna teh teu aya, di layanan ku apoteker, ceuk apoteker teh teu meunang waka momotoran, kudu istirahat total, asam lambung naek jeung sajabana, di pasihan weh landongna. 2 jenis tapi hargana lumayan, anu mayar na teh Bagus. hatur nuhun aa.
teleyeng deui simkuring teh maksakeun mulang ka PWK, di jalan bari jeung eureun-eureunan da utah-utahan wae, pas di Depok simkuring geuwat we ka dr, ka dr teh di sangka asma, naon pa abdi mah teu bengek ceuk abdi teh pas di parios ku anjeuna, enya teh sanes asma tapi asam lambung naek. simkuring teh nembongkeun obat anu ti apotek tea, ai obat anu ieu kumaha sae atanapi henteu di konsumsi? tembalna sae, mung aya anu kirang nyaeta obat demam na, ai nu hiji deui hilap duka naon namina.
poe kemis tadi simkuring teh ngarasa garenah, ahh maksakeun we ka sakola da teu puguh izin poe kamari. pas di sakola datang-datang teh ngadon murel utah deui, meunang 2 kali utah disakola. ahh kuatkeun we nepi ka engke, ai di rasa teh makin teu kuat, ahirna jam 10 ijin mulang,
nepi ka kiwari ieu awak asa teu garenah kieu.
cik baraya, pidoana.
wa salam :)
Sisindiran ini lahir sebelum tahun 1600 M. bersama cerita pantun, dongeng, jangjawokan ‘mantra’. (Yus Rusyana, 1969: 11). Sisindiran adalah bentuk puisi tradisional Sunda yang sebentuk dengan pantun dalam sastra Melayu; umumnya terdiri atas empat larik, tapi bisa kurang atau lebih, hanya selalu berlarik genap, karena terbagi menjadi dua bagian yang sama jumlah lariknya. Bagian pertama disebut cangkang (kulit=sampiran) dan bagian kedua disebut eusi (isi).
Sisindiran dibagi atas tiga jenis, yaitu wawangsalan, rarakitan, paparikan. Di dalam tiga jenis tersebut jika dilihat dari sifatna ‘keperluannya/tujuan’, memiliki pula tiga keperluan/tujuan pula yakni: silih asih ‘kasih sayang’, piwuruk ‘pepatah’, sésébréd ‘humor’.
Menurut Salmun dalam Kandaga Kesusastraan Sunda (1963: 55)
Kecap sisindiran ari asalna mah tina kecap sindir, anu maksudna sisi. Ngomong ku sindir maksudna ngomong anu nyisi, henteu poksang ceplak Pahang, pikeun ngaragangan anu dibawa nyarita, supaya omongan urang karasana henteu nyentug atawa ngagasruk kana haténa.
Sanajan sindir jeung sisindiran téa ceuk hartining kecap mah béda-béda hartina jeung larapna, tapi ari pokona mah tetep sarua, nya éta ngedalkeun maksud henteu saceplakna, tapi dibulen ku kecap-kecap séjén anu ngandung karasmén, dipalar pikaresepeun. Lamun diibaratkeun kana bubuahan téa mah, aya cangkang jeung eusina. Bisana kaarah eusina teh kudu bisa mesék cangkangna.
Meskipun sindir dan sisindiran berbeda arti dan penggunaannya, tetapi pada dasarnya tetap sama, yaitu menyampaikan maksud atau tuturan secara tidak langsung apa adanya, tetapi disampaikan dengan ungkapan yang lebih baik, agar enak didengar. Jika diibaratkan dengan buah, ada cangkang dan isi. Untuk mendapatkan isinya, harus dapat mengupas cangkangnya.
Tegesna: sisindiran téh diréka atawa dianggitna mah bisa jadi mangrupa wawangsalan, bisa jadi mangrupa rarakitan, bisa jadi mangrupa paparikan. Ari sifatna, anu mana-mana ogé bisa jadi silih asih, bisa jadi piwuruk, bisa jadi sésébréd.
‘Lebih jelas: sisindiran dapat dibentuk berupa wawangsalan, berupa rarakitan, dan berupa paparikan. Keperluannya/ tujuannya, masing-masing dapat digunakan untuk silih asih berkasih sayang, piwuruk pepatah, dan sésébréd humor.
Lebih lanjut Wibisana (2000: 431) menjelaskan, sisindiran dalam sastra Sunda sama dengan pantun dalam sastra Melayu atau Indonesia. Seperti halnya pantun, sisindiran pun terdiri atas dua bagian, yakni cangkang ‘sampiran’ dan eusi ‘isi’. Juga mengenai jumlah lariknya, walau umumnya empat larik, tak sedikit pula yang lebih dari itu dalam jumlah yang genap.
Menurut Ekadjati (2000: 598), sisindiran adalah bentuk puisi tradisionil Sunda yang sebentuk dengan pantun dalam sastra Melayu; umumnya terdiri atas empat larik, tapi bisa kurang atau lebih, hanya selalu berlarik genap, karena terbagi menjadi dua bagian yang sama jumlah lariknya. Bagian pertama disebut cangkang (kulit=sampiran) dan bagian kedua disebut eusi (isi).
Lebih lanjut Ekadjati (2000: 598) menjelaskan: Karena sisindiran itu seperti juga bentuk sastra yang lain menjadi milik bersama, maka tak perlu mengucapkan cangkang dan eusi sebuah sisindiran, karena yang diajak bicara akan mafhum.
Dan menurut Gunardi dalam Inferensi Dan Referensi Wawangsalan Bahasa Sunda (2011: 19)
“Sisindiran adalah salah satu hasil rekayasa bahasa Sunda di dalam karya sastra Sunda, yang di dalam bentuknya terdapat cangkang (sampiran) dan eusi (isi), untuk menyampaikan maksud secara tidak langsung, agar tidak menyinggung perasaan pendengar (yang diajak bicara). Sisindiran dibagi atas, paparikan, rarakitan, dan wawangsalan.”
Rarakitan adalah salah satu bentuk sisindiran yang dibentuk oleh cangkang (sampiran) dan eusi (isi). Hubungan antara cangkang dan isi harus satu suara serta sama purwakanti dalam setiap akhirannya.
Rarakitan merupakan sisindiran yang terdiri dari sampiran dan isi dengan jumlah yang sama banyak dalam sebaitnya. Kata rarakitan sendiri mengandung arti seperti rakit atau berpasangan (sarakit = sepasang). Disebut rarakitan karena kata pada awal baris bagian sampiran diulangi atau dipergunakan lagi pada awal baris bagian isi
Contoh Rarakitan:
· Silih asih
Kadé kaanloman leungeun,
Mihapé pikir jeung niat,
Kadé kaangsonan dengeun.
Ka Cisitu mah teu purun.
Daék sotéh ka Nyi Onéng,
Ka nu itu mah teu purun.
Moal weléh diaspalan.
Sapanjang tacan kasorang,
Moal weléh diakalan.
Teu bisa ngasakanana.
Hayang teuing ka nu geulis,
Teu bisa ngakalanana.
Kudu daék nya meulina.
Lamun haying asup sorga,
Kudu getol nya sholatna.
Moal hésé tumpak kahar.
Lamun urang boga gawé,
Moal hésé barang dahar.
Nu guna nguatkeun urat,
Sing getol néangan élmu,
Nu guna dunya ahérat.
Mending gé mawa ragaji.
Ti batan ulin bagadang,
Mending gé diajar ngaji.
Ngan hanjakal teu dibeli.
Aya budak gelis pisan,
Ngan hanjakal tara mandi.
Kulit peuteuy dina nyiru.
Majar manéh lengkéh konéng,
Kulit beuteung mani nambru.
Teu nyaho cangkeuteuk leuweung.
Rarasaan konéng umyang,
Teu nyaho cakeutreuk hideung.
Hanjakal moncor ka kolong.
Aya istri jangkung alit,
Hanjakal tonggongna bolong.
Paparikan adalah salah satu jenis dari puisi Sunda yang disebut sisindiran yaitu suatu puisi yang dibangun oleh cangkang yang tidak mengandung arti, yang diikuti oleh isi yaitu arti sesungguhnya. Hubungan antara "cangkang" dan arti sesungguhnya ditunjukkan dengan hubungan struktural suara dan pola. Jika pola suara dari cangkang dan isi sejajar maka sisindiran ini disebut paparikan.
Paparikan, berasal dari kata parik yang bentuk dasarnya adalah parék ‘dekat’. Jadi, paparikan atau paparékan ‘dekat-dekat’, yaitu suara atau vokalisasi dari sampiran dan isinya mirip. Paparikan disini adalah sisindiran yang hanya berdekatan bunyinya antara sampiran dengan isinya, jadi tidak harus sama kata awal barisnya seperti pada rarakitan.
· Silih asih
ngarah kékéjoanana.
Deudeukeutan reureujeungan,
ngarah téténjoanana.
Boboko wadah bakatul.
Lain nyeri ku panyakit,
Kabogoh direbut batur.
Kanyéré ka pipir-pipir.
Lalaki ambon sorangan,
Awéwé teu mikir-mikir.
Kumaha nuhurkeunana.
Abdi mineung ka nu balik,
Kumaha nuturkeunana.
Ngan taya réncang sanguna.
Hayang pisan jadi beunghar,
Ngan kudu getol usahana.
Ngocok-ngocok bobodasna.
Ulah sok liar ti peuting,
Osok loba gogodana.
Na sukuna aya bola.
Lamun urang hayang pinter,
Kudu getol ka sakola.
Dikelin teu dijalujur.
Lamun téh cucud sakola,
Arisin balik ka lembur.
Cau kulutuk di juru.
Bau naon bau naon,
Bau hitut nu di juru.
Diadukeun pakbeledug.
Itu pundung ieu pundung,
Marebutkeun mojang budug.
Poé Kemis jeung Jumaah.
Itu saha muril kumis,
Kumisna panjang sabeulah.
Dibawa ka juru leuit.
Anu geulis ngadeukeutan,
Hayangen dibéré duit.
Salah satu aspek bahasa dan sastra Sunda yang juga melibatkan bahasa Sunda sebagai media adalah wawangsalan. Wawangsalan dalam bahasa Sunda merupakan susunan kata dalam bentuk teka-teki yang sama dengan wangsalan di dalam Kesusastraan Cirebon. Wawangsalan di dalam khasanah sastra Sunda termasuk di dalam salah satu dari bentuk sisindiran.
Wawangsalan berbeda dari bentuk rarakitan dan paparikan. Wawangsalan (yang berbentuk teka-teki) pada umumnya terdiri dari dua larik. Larik pertama sebagai sampiran (teka-teki), dan larik kedua merupakan rujukan terhadap teka-teki larik pertama. Pada sebagian wawangsalan yang sudah sering digunakan oleh masyarakat penutur bahasa Sunda, larik kedua sekaligus juga merupakan arti dari larik pertama. Hanya dengan mengucapkan wawangsalan larik pertama saja, penutur bahasa Sunda dapat memahami isinya (membentuk idiom).
Di dalam wawangsalan, selain menebak teka-teki yang disampaikan di larik pertama. Jawaban larik pertama tersebut akan memunculkan bermacam-macam jenis kata. Dapat berupa jenis nomina, verba, adjektiva, adverbial dsb. Rujukan jawaban teka-teki pertama tersebut, dapat mengungkapkan makna referensial wawangsalan larik pertama. Melalui kajian larik pertama wawangsalan dapat dianalisis kandungan makna idiomatik yang ada di dalam wawangsalan.
Contoh Wawangsalan:
-méga beureum surupna geus burit, ngalanglayung panas pipikiran. (layung)
-cikur jangkung jahé konéng, naha teu palay tepung. (panglay)
-sim abdi mah ngabeunying leutik, ari ras cimataan. (amis mata)
-gedong tengah laut, ulah kapalang nyabéla. (kapal)
-paripaos gunting pameulahan gambir, kacipta salamina. (kacip)
Paparikan. Melalui http://id.wikipedia.org/wiki/Paparikan.
Wawangsalan. Melalui http://su.wikipedia.org/wiki/Wawangsalan.